Zabranjeno znanje: Harvard i srpska parodija obrazovanja
Kako su univerziteti postali bojišta političke moći
Harvard Univerzitet tužio je administraciju Donalda Trampa zbog odluke da se zamrzne 2,2 milijarde dolara federalnih grantova. U tužbi, Harvard navodi da je ova odluka “nezakonita” i predstavlja “neprimereno preuzimanje kontrole” nad autonomijom univerziteta. Ovaj potez izazvao je trenutne reakcije u akademskim, političkim i pravnim krugovima, označavajući eskalaciju sukoba između elitnih institucija i nove desničarske vlade.
Šta Trump želi da poruči?
Zamrzavanjem sredstava, Trampova administracija šalje poruku “nulte tolerancije” prema institucijama koje smatra ideološki pristrasnim, antiameričkim ili elitističkim. U ovom slučaju, Harvard je simbol liberalne akademske moći, što ga čini idealnim “neprijateljem” u kulturološkom ratu koji Tramp vodi protiv “duboke države” i “woke” narativa.
U eri političkog cinizma i informacionih manipulacija, znanje je izgubilo svoju nevinost. Više nije samo svetionik istine, već i meta. Na Zapadu, elitni univerziteti su pod opsadom zbog svoje simboličke moći; na Istoku, oni su svedeni na dekoraciju režima.
U Sjedinjenim Američkim Državama, slučaj Harvard protiv Trampa predstavlja sukob između starog akademskog autoriteta i nove populističke vlasti. Trampova administracija zamrzla je 2,2 milijarde dolara federalnih sredstava Harvardu, uz optužbe da univerzitet promoviše „antipatriotske“ i „woke“ ideologije. Harvard, kao simbol liberalne elite, postaje neprijatelj u kulturološkom ratu koji se više ne vodi u biblioteci, već u sudnici i na Twitteru.
Nasuprot tome, u Srbiji univerziteti ne moraju biti meta — jer više nisu opasni. Oni su u velikoj meri depolitizovani kroz tiho preuzimanje ključnih funkcija od strane partijske lojalnosti, sistemske korupcije i pasivizovanog akademskog kadra. Ministar prosvete više liči na karikaturu, a rektori na činovnike koji održavaju iluziju sistema. Kada studenti izađu na ulice, to je često uzaludan pokušaj da se akademsko dostojanstvo povrati iz zaborava.
Zajednički imenilac oba sistema jeste cinizam prema znanju. U Americi se ono pokušava kontrolisati. U Srbiji se obesmišljava. U oba slučaja, znanje je političko oružje — bilo da je napadnuto jer ima moć, bilo da je zaboravljeno jer je izgubilo moć.
U konačnici, borba za autonomiju univerziteta nije borba samo za profesore i studente. To je borba za civilizaciju u kojoj istina ne pripada nikome, jer pripada svima. A kada istina postane vlasništvo vlasti, univerzitet prestaje biti svetilište znanja i postaje tek još jedna zgrada u kojoj se ćuti.
